ପର କଥା ଛାଡ଼ି ଭାବ ନିଜ କଥା,

ଦୂର ହେବ ଭବ ଦୁଃଖ ତାପ ବ୍ୟଥା ।

ଲାଗେ ଯା’ ତୁଣ୍ଡକୁ ପରନିନ୍ଦା ମିଠା,

ଅତି ଅସାର ସେ ମହୁଫଣା ସିଠା ।

ଦେଖାଏ ଯେ ଅତି ନିରୀହତା ଭାନ,

ବୁଝିବ ସେ ଭାରି ଚୁପ ସଇତାନ୍ ।

ପକ୍ୱରମ୍ଭା ଆମ୍ବ ଗୁଡ଼ ଖଜା ପିଠା,

ସବୁଠାରୁ ବଳି ମାତୃଭାଷା ମିଠା ।

ମାତୃକ୍ଷୀର ସ୍ୱାଦୁ ଅମୃତୁ ପ୍ରଚୁର,

ମାତ୍ର ମାତୃଭାଷା ତାଠାରୁ ମଧୁର ।

ପରସେବା ଛାଡ଼ି ନିଜ ଗୋଡ଼େ ଠିଆ,

ହୁଏ ଯେ ଜଗତେ ସେହି ବାହାଣିଆ ।

ମାନବ ଉପାଧି ବହନ୍ତି ସଭିଏଁ,

ପ୍ରକୃତ ମାନବ କୋଟିକେ ଗୋଟିଏ ।

ଦେଶାତ୍ମ ଜ୍ଞାନରେ ଗଢ଼ା ଯାହା ପ୍ରାଣ,

ଦେଶମାତାର ସେ ପ୍ରକୃତ ସନ୍ତାନ ।

ଶିଖିବ ଯଦ୍ୟପି ଶିଖ ପରଗୁଣ,

ପରଦୋଷ ବାଛି ହୁଅ ନାହିଁ ନ୍ୟୂନ ।

କେଉଁ ଫଳ ଗାଇ ପର ନିନ୍ଦା ଗୀତ,

ସେହି ସମୟରେ ଚିନ୍ତ ନିଜ ହିତ ।

ନ କର ପଛକେ ପର ଉପକାର,

ମାତ୍ର ଅପକାର ନ କର କାହାର ।

ପର ଅନିଷ୍ଟରେ କାଟିବା ସମୟ,

ନିଜ ସମୟରେ ସିନା ଅପବ୍ୟୟ ।

ପୋଡ଼ା ସଂସାରର ଏ ବିଷମ ରୋଗ,

ପାଏ ଯେ ସୁବିଧା ନ କରେ ସେ ଭୋଗ ।

ଚେଷ୍ଟା କରି ଯଶଧନ ଅର୍ଜଇ ବିଦୁଷ,

ବସିଥାଏ ଅଦୃଷ୍ଟକୁ ଚାହିଁ କାପୁରୁଷ ।

ଅଳସରେ ଦେହମନ ହୋଇଯାଏ କୁନ୍ଥା,

ଅଳସ ସଙ୍ଗରେ ଦୁଃଖ ହୋଇଥାଏ ଗୁନ୍ଥା ।

ମେଣ୍ଢାଯୁଦ୍ଧ, ଋଷିଶ୍ରାଦ୍ଧ ସକାଳିଆ ମେଘ,

ଦମ୍ପତି କଳହୁ ଆଣେ ଚିତ୍ତରେ ଉଦ୍‌ବେଗ

ଅତି ଅଳ୍ପ କାର୍ଯ୍ୟ ହୁଏ ଏହି ଗୁଡ଼ିକର,

ମାତ୍ର ବାହାରକୁ ଦିଶେ ବହୁଆଡ଼ମ୍ବର ।

ଏ ଚାରିଙ୍କ ସମକଚ୍ଛ କବିଙ୍କର କୋପ,

ସୋଲନିଆଁ ପରି ଭଜେ ମୁହୂର୍ତ୍ତେ ବିଲୋପ ।

ଦୂରୁ ଶୋଭାପାଏ ମୁର୍ଖ ପିନ୍ଧି ଲମ୍ବ ଯଥା,

କିନ୍ତୁ ଧରା ପଡ଼ିଯାଏ କହିଦେଲେ କଥା ।

ବୁଦ୍ଧିବଳଠାରୁ ବଳି ନାହିଁ ଆନ ବଳ,

ଜ୍ଞାନଠାରୁ ନାହିଁ ଆଉ ଆଲୋକ ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ ।

ବିଦ୍ୟାଠାରୁ ବନ୍ଧୁ ନାହିଁ, ଦାନଠାରୁ ପୁଣ୍ୟ,

ଧର୍ମଠାରୁ ଧନ ନାହିଁ, ପାପଠାରୁ ଘୃଣ୍ୟ ।

ଦୟାଠାରୁ ବଳି କରି ବଡ଼ଗୁଣ ନାହିଁ,

ତ୍ୟାଗ, ସେବାଠାରୁ ବଳି ମହତ୍ତ୍ୱ ବା କାହିଁ ।

ଅକାତ ପାଣିରେ ରୋହି ଯାଏ ଧୀରେ ଧୀରେ,

କରାଣ୍ଡି ଦରାଣ୍ଡି ହୁଏ ଆଞ୍ଜୁଳେ ପାଣିରେ ।

ବିଦ୍ୱାନର ଥାଏ ନାହିଁ ଗର୍ବ, ଅହଙ୍କାର,

ଗର୍ବ ଏକା ଗଣ୍ଠିଧନ ଦରପାଠୁଆର ।

ଅସନ୍ତୁଷ୍ଟ ହେଲେ ଦ୍ୱିଜ ହୋଇଯାଏ ନଷ୍ଟ,

ନୃପତି ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ହେଲେ ଭୁଞ୍ଜେ ଧନକଷ୍ଟ ।

ଲଜ୍ଜା କଲେ ଭୋଗେ ମରେ ବହୁତ ଆହାରୀ,

ନିର୍ଲଜ୍ଜ ହୋଇଲେ ନଷ୍ଟ ହୁଏ କୁଳନାରୀ ।

ପଇସା ପ୍ରଶଂସା ପ୍ରାଧାନ୍ୟ,

ତିନି ‘‘ପ’’ ଭାରି ଗୁମାନ ।

ଜଳ ପିଇସାରି ଦେଲେ କିଞ୍ଚିତ ନିଗାଡ଼ି,

ବାକି ଜଳର ଉଚ୍ଛିଷ୍ଟ ଦୋଷ ଯାଏ ଛାଡ଼ି ।

ମାଛିର ଅଇଁଣ୍ଠା ମହୁ, ବାଛୁରୀର ଦୁଧ,

ଦେବତାଙ୍କ ଭୋଗେ ଲାଗେ ତାହା ଚିରଶୁଦ୍ଧ ।

ଭୋଗରେ ବସିଲେ ମାଛି ନୁହେଁ ତା ଅଶୁଦ୍ଧ,

ଶାସ୍ତ୍ରସିଦ୍ଧ କଥା ଏହା କହିଛନ୍ତି ବୁଧା ।

ଶକ୍ତି ଗଲେ ଚୋର ହୁଏ ସାଧୁ ବ୍ୟବହାରୀ,

ଅତ୍ୟାଚାରୀ ବୁଢ଼ା ହେଲେ ହୁଏ ତପଚାରୀ,

ରୋଗୀ ହେଲେ ଦେବତାଙ୍କୁ ଭକ୍ତି କରେ ନର,

ନାସ୍ତିକ ବିପଦବେଳେ ସୁମରେ ଈଶ୍ୱର ।

କନନୀକୁ ମାଡ଼ ମାରେ ଦୁଷ୍ଟ ମୁର୍ଖ ପୁଅ,

ଝରେ କିନ୍ତୁ ତାହା ଦୁଃଖେ ମାତୃନେତ୍ରୁ ଲୁହ ।

ନ ମଣ ଅଶକ୍ତ ନିଜେ ହୋଇ ଭୀତିଭକ୍ତ,

ମହାଶକ୍ତି ସୂତ କେବେ ନ ହୁଏ ଅଶକ୍ତି ।

କର୍ମକ୍ଷେତ୍ରେ ବୁଲି ବୁଲି ନ ହୁଅ ନିରାଶ,

କରୁଥାଅ ବାରମ୍ବାର ପ୍ରବଳ ପ୍ରୟାସ ।

ଧୈର୍ଯ୍ୟ ଧର ପ୍ରାପ୍ତ ହେବ ନିଶ୍ଚେ ପୁରସ୍କାର,

ସାଧୁ ଚେଷ୍ଟା ହୁଏ ନାହିଁ ବିଫଳ କାହାର ।

କ୍ଷେତ୍ର ନ ମିଳିଲେ ଆର୍ଦ୍ର କର ନାହିଁ ନେତ୍ର,

ନ ଘଟିଲେ ଆନ କ୍ଷେତ୍ର ଅଛି କୃଷିକ୍ଷେତ୍ର ।

ବେଳେ ପଛେ ଖାଅ ଅର୍ଜି ଗତର ଖଟାଇ,

କିନ୍ତୁ ଭିକ୍ଷାବୃତ୍ତିଠାରୁ ନୀଚ ବୃତ୍ତି ନାହିଁ ।

ଖାଇବୁ ମୋଟା ପିନ୍ଧିବୁ ମୋଟା,

ତୋଳିବୁ ତେବେ ଦୋତାଲା କୋଠା ।

କିଣି ପାରିବୁ ପୋଖରୀ, ତୋଟା,

ଚାଲିବୁ ସିଧା ନ ହେବୁ ଛୋଟା ।

ଆଜ୍ଞା ଆଜ୍ଞା କହି ଆଉଁଷେ କାନ,

ଜାଣିବ ସେଇଟା ମିଠା ସୈତାନ ।

କୁକୁର ପରାୟେ ପଛେ ଗୋଡ଼ାଇ,

ବଡ଼ଲୋକ କେହି ହୁଅନ୍ତି ନାହିଁ ।

ନୀଚ ଲୋକ ସଙ୍ଗେ ବେଭାର କିସ,

ବେଳକେ ଦେବ ସେ ଉପାଡ଼ି ନିଶ

କୁଟିଳ କୁଚକ୍ରୀ ଏକାଠି ଠିଆ,

ବାରୁଦ ସାଙ୍ଗରେ ମିଶିଲା ନିଆଁ ।

କଥାକେ ପକାଏ ଆଜ୍ଞା ଶହେଟା,

ପକା ତଣ୍ଟି କଟା ଜାଣିବ ସେଟା ।

ଖଳୁଆ, କଳିଆ ପୁଣି ଭେଷଡ଼,

କ୍ରୟ ସ୍ପର୍ଶ ଯୋଗ ଅଶୁଭ ବଡ଼ ।

କଥା ହାଙ୍କେ ଯେହ୍ନେ ନବାବ ବେଟା,

ତୁଚ୍ଛା ଶୂନ୍ୟଘଟ ଜାଣିବ ସେଟା ।

ବୋଝେ ଦାନ୍ତ ମେଳି ବୃଥାରେ ହସେ,

ବାଳୀ ସୁଗ୍ରୀବଙ୍କ ବଂଶଧର ସେ ।

ବାଟ ଚାଲୁଁ ଚାଲୁଁ ମାରେ ଉକୁଣି,

ସୁର୍ପଣଖାର ସେ ସାନ ଭଉଣୀ ।

ଧୋବଧୋବଳିଆ ଭାରି ହୁଗୁଳା,

ଧୂଳିଆ ସଞ୍ଚଇ ଟଙ୍କା ବୁଜୁଳା ।

ତୀର୍ଥରେ ବୁଲିବି କେଉଁ ନିମିତ୍ତ,

ମୋର ମାତୃମହୀ ମୋ ପୁଣ୍ୟତୀର୍ଥ ।

ମାତା ନିନ୍ଦେ, କରେ ନାହିଁ ଆଦର ପ୍ରକାଶ,

ପିତା ଭ୍ରାତା ନ କରନ୍ତି କିଞ୍ଚିତ ସମ୍ଭାଷ,

ଭୃତ୍ୟ ରାଗେ, ଅନୁଗତ ନ ହୁଏ ତନୟ,

ଧର୍ମପତ୍ନୀ ସୁଦ୍ଧା କରେ ଘୃଣା ଅତିଶୟ,

କାଳେ କିଛି ଅର୍ଥ ମାଗେ ଏହି ଆଶଙ୍କାରେ,

ସୁହୃଦ ବି କହେ ନାହିଁ କଥା ପଦେ ବାରେ

ପ୍ରିୟସଖେ, ଲଭ ସେହି ଅର୍ଥ ଅର୍ଜି ଯଶ,

ଜାଣିଥାଅ ବନ୍ଧୁ ସର୍ବେ ଅର୍ଥରେହିଁ ବଶ ।

ଖାଇବାକୁ ନାହିଁ ଅଲଣା ଜାଉ,

ପଚାରି ବୁଲୁଛି ସୁନାର ଭାଉ ।

ଆପଣା ଗୋଡ଼ରେ ନ ହୋଇ ଛିଡ଼ା,

ପରକୁ କାହିଁକି ଦାନ୍ତନିଫିଡ଼ା ।

କୁଣ୍ଡାଚକୁଳି କି ନିନ୍ଦୁଛୁ ପରା,

ସରି ନୁହେଁ ତାର ପୁରି କାକରା ।

ନିଆଁରେ ପୋଡ଼ିଲେ ଚିହ୍ନାଯାଇଟି,

କିଏ ଖାଣ୍ଟି ଆଉ କିଏ ଗିଲଟି ।

ପରପେଟୁଁ କତା ବାହାର କରି,

ହାଟରେ ବିଞ୍ଛୁଡ଼େ ଦୁଷ୍ଟ ମତ୍ସରୀ ।

କଥାରେ ପକାଇପାରେ ଯେ ସର,

ଥାଏ ତା ପେଟରେ ତୁଚ୍ଛା ଜହର ।

ବଡ଼ ହିତ କରେ ଦେହକୁ ଖୁଦ,

ରଖିଦେ ତୋର ସେ ଘିଅ ଓ ଦୁଧ ।

ଦୁଧ ପୋଡ଼ାପିଠା ବାଲିଆ ଗୁଡ଼,

ଆଉ ଜଳଖିଆ ଗାଲେ ଚାପୁଡ଼ ।

ଲୁଣ ଟିକାଟାକୁ ନ ଅଣ୍ଟେ ଭାତ,

ଘୋଡ଼ିବାକୁ ଲୋଡ଼େ ଶାଲ ବନାତ ।

କିଣା ହୋଇ ନାହିଁ ଯା ନାମେ ଖଡ଼ି,

ଚାଲିଛି ସେ ହାତୀଘୋଡ଼ାରେ ଚଢ଼ି ।

ପଣ୍ଡିତ ସୁଅର କପାଳ ପୋଡ଼ା,

ଶ୍ଲୋକ ଘୋଷି ଘୋଷି ମରେ ବାପୁଡ଼ା ।

ଚୂଲୀ ସଂସାରର ଏ ନିଆଁ ଧାରା,

ବାଛିବାକୁ ନାହିଁ କାହରି ଚାରା ।

କୁଣ୍ଡାକୁ ନ ମଣ ତୁଚ୍ଛାରେ ହୁଣ୍ଡା,

ସେହି କରିବ ତୋ ଗଣ୍ଡିକି ଭୁଣ୍ଡା ।

ହାଉ ହାଉ ହୋଇ ଜଳୁଛି ପେଟ,

କିସ ହେବ ବାନ୍ଧି ମଥାରେ ପାଟ ।

ଖଳ ଲୋକ ଛିଞ୍ଚି ଅଗରେ ପାଣି,

ଗୋପନରେ ଚେର ପକାଏ ହାଣି ।

ନୁଖୁରାମୁଣ୍ଡିଆ ଶୁଖିଲାମୁହାଁ,

କୁବେର ସମ୍ପତ୍ତି ତା ଘରେ ଥୁଆ ।

ବାସିଲୁଗା ପିନ୍ଧା ବଚନ-ବୀର,

ସେ ଏକା ଫକଡ଼ ବୁଲାଫକୀର ।

ଯୋଗ୍ୟତା, ପ୍ରତିଭା, ବୁଦ୍ଧି, ମନୀଷା,

କେହି କିଛି ନୁହେଁ ବଡ଼ ପଇସା ।

ପରଧନ ଛିଦ୍ର ନିଜ ପ୍ରତିଷ୍ଠା,

କାହା ଜିଭକୁ ବା ନ ଲାଗେ ମିଠା ।

ଅରଟର ଯେଉଁ କେଁ କଟର,

ଆମ ଜାତିର ସେ ମୁକ୍ତି ମନ୍ତର ।

ଚିରିଯାଏ କଳ ଲୁଗା ଦି ମାସେ,

ହାତବୁଣା ଲୁଗା ପିନ୍ଧ ବରଷେ ।

ସରୁ ପଛେ ହେଉ ନୟନ-କାରା,

ମାତ୍ର ମୋଟା ଆମ ଦେଶର ଧାରା ।

ସ୍ଥାୟୀ ଶକ୍ତ ଚିଜ ଲୋଡ଼େ ଓଡ଼ିଆ,

ନ ଭୁଲେ ଦେଖଇ ସେ ରଙ୍ଗଢ଼ଙ୍ଗିଆ ।

ଦେଖି ଚାହିଁ ଦେଶୀ ପଦାର୍ଥ କିଣ,

ବଇଁନ୍ତିରି ଯିବ ବହୁତ ଦିନ ।

ଚଟକ ଝଟକ ଦିଦିନ ଜାଣ,

ମୋଟା ଖଭରିଆ ସବୁଠୁଁ ଟାଣ ।

ଚକଚକ ଯିବ ଘଡ଼ିକେ ଉଡ଼ି,

ତା ଲାଗି ସାରିବୁ କିପାଁ କଉଡ଼ି ।

ଶିଳ୍ପେ ଆମ ଜାତି ବିଶ୍ୱେ ଅତୁଳ,

ପ୍ରମାଣ କୋଣାର୍କ ପୁରୀ ଦେଉଳ ।

ସରୁ କୁଟି କମ ଆମର ଦେଖି,

ଲାଜେ ବିଶ୍ୱକର୍ମା ବୁଜନ୍ତି ଆଖି ।

କେଉଁ ଚିଜ ଆମ ଘରେ ବା ନାହିଁ,

କାହିଁକି ରହିବା ବିଦେଶେ ଚାହିଁ ।

ଦେଶୀୟ ପଦାର୍ଥ କଲେ ଆଦର,

ଲଭିବ କଲ୍ୟାଣ ଦେଶମାତାର ।

ଯାହାକୁ ସଦୟ ସୌଭାଗ୍ୟ ଦେବ,

କେଉଁ କଥା ତାକୁ ଅପୂର୍ବ ହେବ ।

ଆମ ଘର ସିନା ଆମେ କରିବା,

ପରକୁ କାହିଁକି ମାନ ମାରିବା ।

ରୁଷି ବସି କଲେ ପରକୁ ମାନ,

ସ୍ୱାଦ ଲାଗିବ କି ଅଲଣା ତୁଣ ।

ରଗଡ଼ା ଗାମୁଛା ଖଦିଚାଦର,

ଜାତି ପରିଚ୍ଛଦ ସିନା ଆମର ।

ଆମ ଦେଶ ଦ୍ରବ୍ୟ ପ୍ରିୟ ଆମର,

ନ ହେଉ ପଛେ ତା’ ଦେଖା-ସୁନ୍ଦର ।

ବିଦେଶର ସୁନା ସ୍ୱଦେଶ ଧୂଳି,

ଦୁହେଁ ଏକା, ବୁଝ ତୁଳରେ ତୁଳି ।

ବିନା କାରଣେ ଯେ ହୁଏ ନେହୁରା,

ବଡ଼ ସିଆଣା ସେ ଚେଙ୍ଗଚତୁରା ।

ପ୍ରବଳର ସବୁ ଦିଗ ମୁକୁଳା,

ଦୁର୍ବଳକୁ କହେ ପୁଅ ମଉଳା ।

ଅଛବକୁ ଦୂରୁ କହୁ ଯା ପଳା,

ଅଛବ ଦେହର ରକ୍ତ କି କଳା ।

କହନ୍ତାର ବାଣୀ ବହନ୍ତା ପାଣି,

ବହିଯାଏ ଫେରେ ନାହିଁ ଉଜାଣି ।

ଦେବତ୍ୱରୁ ବଳେ ଅର୍ଥ ମହତ୍ୱ,

ଅର୍ଥପଦେ ବନ୍ଧା ସାରା ଜଗତ ।

ଥାଉ ପଛେ ଶିରେ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ଟିକା,

ଘାସମଞ୍ଜି ପଦେ ଜୀବନ ବିକା ।

କାଞ୍ଜି ପେଜ ପିତା ମାଣ୍ଡିଆ ଜାଉ,

ଆଦର କଲେଟି ବଢ଼ଇ ଆୟୁ ।

ମେଡ଼ୁଆ ମାଙ୍କଡ଼ ଉଲେଇ ଗାଈ,

ଖୁଅ ନ ଛାଡ଼ନ୍ତି କହୁଣୀ ଖାଇ ।

ବଇଦ, ଗୁଣିଆ, ଅଳିଆ, ଚାଷ,

ଏ ତିନିଙ୍କି କେବେ ନାହିଁ ବିଶ୍ୱାସ ।

କରିବୁ ଯେବେ ରେ ମାଲିମାମଲା,

ଜାଣିବୁ ସେ ଦିନ ତୋ ମାଆ ମଲା ।

କୁକୁରଟାକୁ ଯେ ଆଦର କରେ,

କୁକୁର ପଶେ ତା ହାଣ୍ଡିଶାଳରେ ।

ଖଳ ବନ୍ଧୁତାକୁ ମଣେ ଯେ ମିଠା,

ପୁରସ୍କାର ତାର ବିଧା ଗୋଇଠା ।

ଚରିତ୍ରହୀନ ଯେ ସେ ଅଲକ୍ଷଣା,

ପଣ୍ଡିତ ହେଲେ ବି ପାଷଣ୍ଡେ ଗଣା ।

ତୁ ବୋଲୁ ମୋହର ଘରଦୁଆର,

ସେ କହନ୍ତି ଆମେ ନୋହୁଁ କାହାର ।

ଭାତ ବରତନ କିଛି ନ ପାଉ,

ଘୋଡ଼ା ଆଗେ କିପାଁ ଦୁଉଡ଼ୁ ଆଉ ।

ବିଦ୍ୟାରେ ପଛକେ ହୁଅ ତ୍ରିପାଠୀ,

ସାଧୁତା ନ ଥିଲେ ସକଳ ମାଟି ।

ଧର୍ମରେ ବିଶ୍ୱାସ ନ ଥିଲେ ଯୋଡ଼ା,

ଜ୍ଞାନୀ ଜ୍ଞାନଯାକ ଚୁଲୀକି ଲୋଡ଼ା ।

ନାହିଁ କଲିକତା ସହରେ ରାତି,

ପୁରୀଧାମେ ନାହିଁ ଜାତି ଅଜାତି ।

ଜାତି ଜାତି କହି ଫୁଲାଉ ଛାତି,

ଜାତିଟି ଆମର ଗୁଣ୍ଠୁଣି ହାତୀ ।

ଜ୍ଞାନ ଗୁଣ ନାହିଁ ମରେ ହୁଙ୍କାରି

ଖାଲି କଳସୀର ଗର୍ଜନ ଭାରି ।

ନିତି ଯେ ଶୁଣୁଛି କମାଣଧ୍ୱନି,

ଡରେ କି ସେ କୁଲା ଢାଁ ଢାଉଁ ଶୁଣି ।

କରିବାକୁ ନାହିଁ କାହା ସାହସ,

ବାଛିବାକୁ ଛନ୍ତି ବହୁ ପୁରୁଷ ।

ପେଟକୁ ନ ଦେଇ ପହ୍ନାରୁ ଦୁହଁ,

ଦୁଧ ନୁହେଁ ତାହା-ଗାଈର ଲୁହ ।

ଝିଅମାଂସ ବିକେ କଁସେଇ ବାପ,

ତା ନାମ ଧଇଲେ ଅଶେଷ ପାପ ।

ନାହିଁ ଯେବେ ଭକ୍ତି କାହିଁ ଛି ମୁକ୍ତି

କେଉଁ ଫଳ କଲେ ସହସ୍ରେ ସ୍ତୁତି ।

ପୁରୁଷକୁ ବହୁ ବିବାହ ମାଫ୍,

ନାରୀ ପକ୍ଷେ କିପାଁ ଭୀଷଣ ପାପ୍ ।

ଏକାଦଶୀ କରି ବାଳବିଧବା,

ମରୁ ପଛେ କିଛି ନାହିଁ ପରବା ।

ବାପ ମାଆ ଆଉ ଭାଇ ଭାଉଜ,

ମାଛଭାତ ଖାଇ କର ମଉଜ ।

ବାଳବିଧବାର ଅଗ୍ନିନିଃଶ୍ୱାସେ,

ଭସ୍ମ ହୋଇ ଉଡ଼ିଯିବ ଛମାସେ ।

ଅଲେଳ ଶିଶୁ ସେ ନ ଜାଣେ କିଛି,

ତାକୁ ବିଭାଦେଲେ କି ଦୋଷ ଅଛି ।

ନାତିଦେଖା ସାଧ ନ ମେଣ୍ଟୁ ପଛେ,

ବିଭା ନ କରାଅ ବାଳୁତ ବତ୍ସେ ।

ସାତ ବରଷର ଶିଶୁ କନିଆଁ,

ବୁଢ଼ାବର ଦେଖି ହୁଏ ଛାନିଆଁ ।

ଭାବେ ଏଟା ମୋର ଜେଜେ ନା ଅଜା,

ପୋଡ଼ା ସମାଜର ଏ ଖାସା ମଜା ।

ବିଶାଶେ ବର୍ଷର କଅଁଳ ବର,

ଦେଖି କନିଆଟି ହୁଏ କାତର ।

ଜୁଇଁର ଉମର କେ ଯେବେ ଲୋଡ଼ି,

ଶଶୁର କହନ୍ତି ଜମା ଛକୋଡ଼ି ।

ଝିଅ ପଛେ କାଲି ବିଧବା ହେଉ,

ଟଙ୍କା ବୁଜୁଳାଟି ଫେରି ନ ଯାଉ ।

ବୁଢ଼ା ଟୋକୀ ବିଭା ସମାଜେ ସାଜେ,

ବୁଢ଼ୀ ଟୋକାବେଳେ ଡେଙ୍ଗୁରା ବାଜେ ।

ପେଟ ଯେବେ ଆଣ୍ଟେ ଧରିବ ଟାଣି,

ଖାଇବ ମରିଚ ଗରମ ପାଣି ।

ପେଟର ଯେ କିଛି ହେଲେ ଦୁର୍ଗୁଣ,

ଅଦାରେ ଲଗାଇ ଖାଇବ ଲୁଣ ।

ପେଟ କାଟୁଥିବ ଯେବେ ନିଠାଇ,

ପିଅ ଛେଳିଦୁଧେ ମୁଆ ସିଝାଇ ।

ଚନ୍ଦନେ କର୍ପୁର ମିଶାଅ ଅଳ୍ପ,

ମୁଣ୍ଡ-ବିନ୍ଧାର ସେ ଉତ୍ତମ ଲେପ ।

ଧ ଅକ୍ଷରର ଅର୍ଥ ନ ଜାଣେ,

ଅଧମ, ସଭାରେ ଧର୍ମ ବଖାଣେ ।

ଖାଏ ନା ଖୁଆଇ ଦିଏ ମତ୍ସରୀ,

ବଇଞ୍ଚି ଖଡ଼ାର ତେରଣ୍ଡା ପରି ।

ନିତି ରାମାୟଣ ଭାରତ ପଢ଼,

ତେବେ ଯାଇ ସିନା ହୋଇବ ବଡ଼ ।

ପଢ଼ିଲେ ଜାତୀୟ ଶାସ୍ତ୍ର ପୁରାଣ,

ମନପ୍ରାଣ ହୋଇଉଠେ ମହାନ ।

ଡାଲି ଭାତ ଘିଅ ଲେମ୍ବୁ ଓ ଲୁଣ,

ସରି ନୁହେଁ ତାର ସହସ୍ରେ ତୁଣ ।

ଯେତେ କର ପଛେ ହାତ-ଆଉଁଷା,

ପଇସା ଆଗରେ ନାହିଁ ମଉସା ।

ବେଉସା ନ ଚଳେ ନ ଦେଲେ କାଳୀ,

ମଠୁଆ ନ ଚଳେ ନ ଦେଲେ ଗାଳି ।

ଅବସ୍ଥାକୁ ବଳି ଫିଟିଲେ ଦାନୀ,

ଶେଷେ ବାରଦ୍ୱାରେ ପାତିବ କାନି ।

ହୀନ ଖୋସାମତେ ଉଠେ ଯେ ଫୁଲି,

ଛଦିନେ ନ ଜଳେ ତା ଘରେ ଚୁଲୀ ।

ଆୟକୁ ନ ଚାହିଁ ପଶାରେ ହାତ,

ଅଭାବ ତାହାର ପ୍ରିୟ ସଙ୍ଗାତ ।

ପରସୁଖ ଦେଖି ଶୁଖାଏ ମୁହିଁ,

ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନର ସେ ମାଉସୀ ପୁଅ ।

ଠକାଇବାଠାରୁ ଠକିବା ଭଲ,

ନ ଶିଖାଇ ଶିଖ, ବଢ଼ୁ ଅକଲ ।

କ୍ଷମାଠାରୁ ନାହିଁ ମହତ ଗୁଣ,

ଦାନଠାରୁ ବଳି କି ଅଛି ପୁଣ୍ୟ ।

କଷ୍ଟ ଦେଇ ଦାନ କଲେ କି ଫଳ,

ନ ଦେବା ବରଞ୍ଚ ସବୁଠୁ ଭଲ ।

ଇତର ସ୍ତବେ ଯେ ଯାଏ ମିଳାଇ,

କାହାଠାରୁ ବଳି ଇତର ନାହିଁ ।

ଯେଉଁ ବାଗେ ରଖ ଭଲ ବା ମନ୍ଦ,

ବିସ୍ତାରିବ ଫୁଲ-ଶୋଭା ସୁଗନ୍ଧ ।

ସ୍ୱଭାବ ଯାହାର ଖୁଣ୍ଟୁଖୁଣ୍ଟିଆ,

ରୋଗ ହୁଏ ତାର ନିତି କୁଣିଆ ।

ସାଧୁ ସନ୍ତାନ ବି ଅସାଧୁ ହୁଏ,

ଗଙ୍ଗା ମାଛଟା କି ଆଇଁଷ ନୁହେଁ ।

ମନ ଇଚ୍ଛା ଯେବେ ପିନ୍ଧିବୁ ଲୁଗା,

କପା କେତେ ଗଛ ବାଡ଼ିରେ ଲଗା ।

ଦେଶକୁ ପଇସା ଦେଲେ ଗୋଟିଏ,

ଫେରି ଆସିବ ସେ ହୋଇ କୋଟିଏ ।

ଶୁଝି ନୁହେଁ ଶାଗ ପଖାଳ ଋଣ,

ଦୁଧଘିଅଠାରୁ ବଳେ ତା’ ଗୁଣ ।

ଆମ ପିଣ୍ଡ ପ୍ରାୟ ପଖାଳେ ଗଢ଼ା,

ତାହାକୁ ଯେ ନିନ୍ଦେ ସେ ଲକ୍ଷ୍ମୀଛଡ଼ା ।

କେ ଅଛି ପଖାଳ ଶକ୍ତି ନ ଜାଣି,

ଗଙ୍ଗା ଗୋଦାବରୀ ଥିଲା ସେ ଜିଣି ।

ଛି ଛି ଆମ୍ଭେମାନେ ବଡ଼ ନିରୁଣା,

ଘର ପଦାର୍ଥକୁ କରୁଛୁଁ ଘୃଣା ।

ଆପଣା ଘରକୁ ଆପେ ସୁନ୍ଦର-

ନ କଲେ କି ତାହା କରିବ ପର ।

ଦେଶର ମଙ୍ଗଳ ଯଦ୍ୟପି ଇଚ୍ଛ,

ଦେଶୀ ମୋଟା ଦ୍ରବ୍ୟେ ନ ମଣ ତୁଚ୍ଛ ।

ଦେଶୀୟ ପଦାର୍ଥ କର ଆଦର,

ସେ ସିନା ପୈତୃକ-ଧନ ଆମର ।

ନାହିଁ ଯାର ତିଳେ ଦେଶ ମୁଆଁସ,

ପୋଡ଼ିଯାଉ ତାର ସୁନା ଉଆସ ।

ପରଗାଈଦୁହାଁ ଆଗତକୁହା,

ଘଡ଼ିକେ ଛ ଘରେ ଲଗାଏ ନିଆଁ ।

ଡେଇଁ ଡେଇଁ ଗଲେ ବାଟେ ଖପରା,

ସବୁ ଅନାଚାର ତା ଦେହେ ଭରା ।

ପେଟ ପଛେ ଯାଉ ଧୋବାଘରକୁ

ଲମ୍ବ କୁଞ୍ଚ ଆମ ଭୁଇଁ ଖରକୁ ।

ଅରଟ କାନି କି ନ ମିଳେ ତେଲ,

ବଡ଼ ଲୋକ ସଙ୍ଗେ କିପାଇଁ ଗେଲ ।

ଭାତ ସଙ୍ଗେ ପଛେ ନ ଖାଅ ତୁଣ,

ପରଘରୁ କେବେ ନ କର ଋଣ ।

ବତାସେ ଉଡ଼ୁଛି ପଥରଶିଳା,

ମୋତେ ରଖ କହେ ଶିମିଳୀ ତୁଳା ।

ନର ହୋଇ କରେ ନରକୁ ଘୃଣା,

ବଣପଶୁଠାରୁ ସେ ସିନା ଊଣା ।

କୁଚକ୍ରୀ ସ୍ୱଭାବ ଶ୍ୱାପଦୁ ବଳେ,

ଶ୍ୱାପଦ ଆଉ କି ଗଛରେ ଫଳେ ।

ଦୁର୍ବଳ ପୀଡ଼ନ ଦେଖେ ଯେ ଚାହିଁ,

ତାହା ଜୀବନର ଜୀବନ ନାହିଁ ।

ଜୈମିନୀମୁନିଙ୍କି ସ୍ମରଣ କର,

ବଜ୍ରପାତ ଭୟ ହେବ ଅନ୍ତର ।

କାର୍ତ୍ତିକେ ବତାସ ବହିଲେ ଝାଡ଼ି,

ଧାନ ଛିଞ୍ଚାଯାକ ହୁଏ ଅଗାଡ଼ି ।

ଗୋଟିକିଆ ତରା ଦୋଷ ଅପାର,

ତ୍ରିବାର ନାରଦ ନାମ ଉଚ୍ଚାର ।

ପାଠୁଆ ପୁଅଟି ହେବ ରଜା ରେ,

ହଜାରେ ତା ଦାମ ବର ବଜାରେ ।

ଧନୀ ଯାହା କରେ ତାକୁ ତା ସାଜେ,

ଗରିବ ବେଳକୁ ବାଇଦ ବାଜେ ।

ପିଆଦାର ଲାଞ୍ଚ ନିମକ୍‌ହରାମି,

ଜମିଦାର ଲାଞ୍ଚ-ଭେଟି, ସଲାମୀ ।

ସବୁ ବେଉସାର ଜୀବନ ସତ୍ୟ,

ପାସୋରିବୁ ନାହିଁ ଏ ଗୂଢ଼ ତଥ୍ୟ ।

ବ୍ୟବସାୟେ ଯେବେ ସତ ନ ଥାଏ,

କୁବେର ସମ୍ପତ୍ତି ଉଭେଇ ଯାଏ ।

ସ୍ୱଦେଶ ସେବାରେ ଯେହୁ ବିମୁଖ,

ପ୍ରାତେ ନ ଚାହିଁ ତା ଅଶୁଭ ମୁଖ ।

ମାତୃଭାଷାଠାରୁ ନାହିଁ ମଧୁର,

ମାତୃଭୂମିଠାରୁ କିଏ ସୁନ୍ଦର !

ନ ଧରନ୍ତି ଖଳ- ବୀରେ ଆୟୁଧ,

ଦେଖନ୍ତି ଲଗାଇ କୁକୁଡ଼ା ଯୁଦ୍ଧ ।

ପରଛିଦ୍ର ଖୋଜା ବେଉସା ତାର,

ସେ ପାପୀ ପୟରେ ଦୁରୁ ଜୁହାର ।

ନିଜ ଘରେ କେତେ ନ ଜାଣେ ରୁଅ,

ପର ଆୟୁ ଗଣେ ନାହାକ ପୁଅ ।

ସିଦ୍ଧିରସ୍ତୁ ପଛେ ହେଉ ବର୍ଜିତ,

ପଣ୍ଡିତର ପୁଅ ମହାପଣ୍ଡିତ ।

ସ୍ୱାର୍ଥ ପରେ ସ୍ୱାର୍ଥ-ସାଧନ ପାଇଁ,

ଲଗାଇ ଦିଅନ୍ତି ଷଣ୍ଡ ଲଢ଼ାଇ

ମହାଜନେ ପୂଜ, ଘୋଷ ପୌରୁଷ,

ବିକି ଖାଅ ନାହିଁ ଚିତା ପାଉଁଶ ।

ନ କଲେ ଗୁଣୀର ଗୁଣାନୁକୃତି,

କେଉଁ ଲାଭ ପୂଜି ବିଫଳ ସ୍ମୃତି ।

ଆଶାକୁ ଜିଣିବ କେଉଁ ତପସ୍ୱୀ,

ଆଶା ସମସ୍ତଙ୍କ ହାତ-ବାରଶି ।

ଭକ୍ତି-ମଧୁଠାରୁ କିଏ ମଧୁର,

ଆତ୍ମାଠାରୁ ବଳି କିଏ ଠାକୁର ।

ସକଳ ଭାଷାର ଶକ୍ତି ଅସୀମ,

ପରଭାଷା ନିନ୍ଦେ ଅଧମାଧମ ।

ଅନ୍ୟର ଭାଷାକୁ ମଣେ ଯେ ତୁଚ୍ଛ,

ତାହାଠାରୁ ବଳି କିଏ ନିକୁଚ୍ଛ ।

ନିଜ ପର ଭାଷା ସର୍ବେ ଦେବତା,

ଭାଷାକୁ ଯେ ବାଛେ ସେ ହୀନଚେତା ।

ଘରଛିଦ୍ର ନେଇ ବାଢ଼େ ଯେ ହାଟେ,

ନିଜ ହାତେ ନିଜ ଜିଭ ସେ କାଟେ ।

ଘର କଥା ଥାଉ ଘରେ ଆବଦ୍ଧ,

ପଦାକୁ କାଢ଼ିଲେ ଫୁଟିବ ଗନ୍ଧ ।

ପର ବୋଲି କରେ ଆବୃତ୍ତି ଶୁକ,

ବୁଝେ କି ତାହାର ଅର୍ଥ ସେ ମୂର୍ଖ ।

ବକ୍ତୃତାଟା ପଛେ ହେଉ ନାକରା,

ଚୋବାଇବ ନାହିଁ ପର ଚୁପରା ।

ନୈତିକ ସାହସ ନାହିଁ ଯାହାର ।

ଧିକ ତାର ସିଂହ - ବିକ୍ରମ ଛାର ।

ପୁଣ୍ୟ ଭାରତର ଦିଗମଣ୍ଡଳ,

ସତୀ ଚିତାନଳେ ଚିର ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ ।

ନାରୀ ମାତ୍ରେ ମାତା, ଭଗ୍ନୀ, ଦୁହିତା,

ଦେବୀ ଜାତି ସେହୁ ବିଶ୍ୱ ପୂଜିତା ।

କୁଭାବେ ତାଙ୍କୁ ଯେ କରେ ଟାପରା,

ମହାନାରକୀ ସେ ପାପ-ପସରା ।

ଦେଖେ ଯେ ବର୍ବର କୁନେତ୍ରେ ତାଙ୍କୁ,

ଲଙ୍ଘେ ସେ ପାପିଷ୍ଠ ନିଜ ମାତାକୁ ।

କାଳର ମାହାତ୍ମ୍ୟ କିସ କହିବି,

ଓଡ଼ିଆଣୀ ହେବେ ବିଲାତି ବିବି ।

ଦାସୀ, ଦେଈ, ଦେବୀ ଉପାଧି ଏଡ଼ି,

ପାଠ ପଢ଼ି ହେବେ ମିସେସ୍‌ ଲେଡ଼ି ।

ପାଠ ପଢ଼, ସେ ତ ଉତ୍ତମ କଥା,

ମାତ୍ର ଛାଡ଼ ନାହିଁ ଜାତୀୟ ପ୍ରଥା ।

ଜ୍ଞାନାର୍ଜନ କର ଭ୍ରମି ଭୂଖଣ୍ଡ

ଜାତି ଦେଶଧାରା ରଖ ଅଖଣ୍ଡ ।

ରଙ୍ଗ ମାଖିହୋଇ କ୍ଷଣକ ପାଇଁ,

ପ୍ରକୃତ ରୂପକୁ ଘୋଡ଼ାଅ ନାହିଁ ।

କିସ ଲାଭ ତହିଁ, ବୁଝ କ୍ଷତିଟା,

ଲାଗିଯାଏ ଦେହେ ରଙ୍ଗ ଚିକିଟା ।

ନ ପିନ୍ଧ ପଛକେ ଡ୍ରେସ ସୌଖିନ,

ଶାଢ଼ୀ ଖଣ୍ଡି ତୁମ୍ଭ ସତୀତ୍ୱ ଚିହ୍ନ ।

ଜାତୀୟ ଶକ୍ତିଟି ନ ହେଲେ ପୁଷ୍ଟ,

ଆନ କେ ଗଢ଼ିବ ଜାତି ଅବୃଷ୍ଟ ।

ଦୈବବଳେ ମିଶି ଜାତୀୟ ବଳ,

ଧରେ ବିଶ୍ୱଜୟୀ ମୂର୍ତ୍ତି ପ୍ରବଳ ।

ଦେଶପୂଜା ଯେବେ କରିବୁ ପଣ,

ମିଶାଇଦେ ଦେଶମାଟିରେ ପ୍ରାଣ ।

ଭିକ୍ଷା, ବ୍ୟଭିଚାର ଆବର ଚୋରି,

ମାନବ ମହତ୍ତ୍ୱ ଖାଆନ୍ତି କୋରି ।

ମିଥ୍ୟା, ପ୍ରବଞ୍ଚନା, ଜାଲ, ଫିସାଦ,

ଦୁର୍ଜନକୁ ଲାଗେ ଭାରି ସୁଆଦ ।

ଅର୍ଥ ସିନା ପାଏ ଜଗତେ ପୂଜା,

ନରପୂଜା ତାକୁ ମଣେ ଅବୁଝା ।

ଶ୍ରୀଛାମୁ ମଣିମା ହଜୁର ଆଦି,

ଏସବୁ ଅର୍ଥର ସିନା ଉପାଧି ।

ଜୁହାର କଲ୍ୟାଣ ଭକ୍ତି, ବିନତି,

ଅର୍ଥକୁହିଁ ଏକା ସର୍ବେ କରନ୍ତି ।

ଛାଡ଼ିଗଲେ ଦେହୁଁ ଅର୍ଥର ଝଳି,

ବଡ଼ଲୋକ ହେବ ଗରିବ ଭଳି ।

ଛିଙ୍କିଲା ଚୁଟିଆ-ମୂଷାର ପୁଅ,

ବିରାଡ଼ି କହିଲା-ତ୍ରିଜୀବୀ ହୁଅ ।

ହସି କହେ ମୂଷା-ତାଧିନି ଧିନା,

ତୋ ପାଟିରୁ ଆଗେ ବର୍ତ୍ତିଲେ ସିନା ।

ଦୁର୍ଜନ ପ୍ରକୃତି ନ ହୁଏ ଆନ,

ଗଜା ହୁଏ ନାହିଁ ଉଷୁନା ଧାନ ।

ଗାଦି ଗାଦି ପୋଥି ମୋ ଘରେ ଥୁଆ,

ମୋହଠାରୁ ବଳି କିଏ ପାଠୁଆ ।

କାର୍ତ୍ତିକ ବରଷା ବର୍ଷେ ଚାଉଳ,

ତୁତମାସେ ବଢ଼େ ବିଶେଷେ ମୂଳ ।

ହଳସୂତ୍ର କର ମେଘ ବାସିରେ,

ପୂରିଯିବ କ୍ଷେତ ଶସ୍ୟରାଶିରେ ।

ଅଥବା ଅଗିରା-ପୂନେଇ ବାସି,

କି କରିବୁ ଗଣି ନକ୍ଷତ୍ରରାଶି ।

ଧାନ ହେଲେ ହୁଏ ଆମ୍ବ ଫସଲ

ତେନ୍ତୁଳୀ ଆଣଇ ବଢ଼ି ବାଦଲ ।

ମାଘ ମାସେ ହେଲେ ଘନ କୁହୁଡ଼ି,

ଛ’ ମାସରେ ଆଣେ ବରଷା ଝଡ଼ି ।

ବଡ଼ ହିତ କରେ ଦେହକୁ ଶାଗ,

ସବୁ ଛାଡ଼ି ତାକୁ ଖାଇବ ଆଗ ।

ପର୍ବତେ ଫୁଟିଲେ କମଳ କଳି,

ସଜ୍ଜନ ବଚନ ନ ଯିବ ଟଳି ।

ଖାଲ ଖୋଳି ଧନୀ ନ ପଡ଼େ ଖାଲେ,

ବଳିଆର ନାଆ ଭୂଇଁରେ ଚାଲେ ।

ଗୌରବେ ବହନ୍ତି ଶିକ୍ଷିତ ନାମ,

ପୁଅକୁ କରନ୍ତି ହାଟେ ନିଲାମ ।

ଭଲ କଥା କର ବାବା ବି.ଏ.ଏମ.ଏ. ପାସ୍‌,

କିନ୍ତୁ ତାକୁ କର ନାହିଁ ଦାସତ୍ୱର ଫାସ୍ ।

ପୋଷାପୁଅ ଖୁଞ୍ଚାରୁଅ ସାଉଣ୍ଟିଲା କାଣ୍ଡ

ୟାକୁ ଯେ ଭରସା କରେ ପୋଡ଼ୁ ତାର ମୁଣ୍ଡ ।

ଭୃତ୍ୟ ଦୋଷ କଲେ ହୁଏ ଡ଼େମ୍‌ଶୁଅର ଫୁଲ,

ପ୍ରଭୁଙ୍କ ବେତକୁ ଦୋଷ ହୋଇଯାଏ ଭୁଲ୍‌।

ନିଆଁ ଧୂଆଁ ନିଶାପଶା ଯେ ଘରର ଚାଲ,

କଳିକଜିଆରେ ତାର ରହେ ନାହିଁ ହାଲ ।

ଦେବତାଙ୍କ କୁକରଣୀ ହୁଏ ଲୀଳାଖେଳା,

ମନୁଷ୍ୟ ବେଳକୁ ମାତ୍ର କିପାଁ ପାପ ହେଲା ।

ପରତଣ୍ଟି ଆଣ୍ଟେ ତିନି ଜପେ ରାଧେ ଶ୍ୟାମ୍‌,

କି ମଧୁର ଭୂତମୂଖେ ପୁଣ୍ୟ ରାମ ନାମ ।

ମାମଲାବାଜ୍‌ ହେବା ଗୋଟେ ଜୀବନର ସୁଖ,

ଏହା ଯେ ନ ଜାଣେ ସେଟା ପାସ୍‌କରା ମୂର୍ଖ ।

ନାହିଁ ଯାର ସ୍ୱଜାତି ବା ସ୍ୱଭାଷା ମମତା,

ନିଶ୍ଚୟ ସେ ପଶୁଠାରୁ ଅଟେ ହୀନଚେତା ।

ଏକତାର ଅର୍ଥ ବୁଝେ ବନର ବାନର,

କି ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ନ ବୁଝେ ତା ଜ୍ଞାନଗର୍ବୀ ନର ।

ଛାଡ଼ ଛାଡ଼ ବିଳାସିତା ପେଟେ ଭାତ ନାହିଁ,

କି କରିବ ଫୁଲମାଳ ଗଳାରେ ଲମ୍ବାଇ ।

ନିଜ ଗୋଡ଼େ ଠିଆ ହୋଇ ବୁଢ଼େ ବାନ୍ଧି ଅଣ୍ଟା,

ଉନ୍ନତି-ବାଟରୁ ଦିଅ କାଢ଼ି ଖୁଞ୍ଚ କଣ୍ଟା ।

ଚାଲୁଣୀ ତିଆରେ ଛୁଞ୍ଚି ତୋ ଦେହ କଣାରେ,

ଛୁଞ୍ଚି କହେ ମୋର ଗୋଟେ ତୋର ତ ହଜାରେ ।

ଓଲ କହେ ତୁ ତ ବଡ଼ କୁଣ୍ଡିଆରେ ସାରୁ,

ମୁର୍କି ହସି ସାରୁ କହେ ତୁ ପରା ମୋ ଗୁରୁ ।

ଜମିବାଡ଼ି ବିକ ପଛେ କର ପଛେ ଧାର,

ମୋଟରକାର ଚଢ଼ିକର ବଂଶକୁ ଉଦ୍ଧାର ।

ବସ ନାହିଁ ବସ ନାହିଁ ହାତଗୋଡ଼ ଯୋଡ଼ି,

କାମ ଦାମ ନାହିଁ ଯେବେ ହୁଅ ମୁଣ୍ଡ କୋଡ଼ି ।

ଅଦ୍ଭୁତ ଏ କଳିଯୁଗେ ଶିଷ୍ଟାଚାର କର୍ମ,

ହାତ ଝିଙ୍କା ଝିଙ୍କି ହେଲେ ହେଲା ମାନ୍ୟଧର୍ମ ।

ପୁତ୍ର ଲେଖେ ପ୍ରିୟ ପିତା, ପତ୍ନୀ ପ୍ରିୟତମ,

ସଭ୍ୟତାର ଏ ନମୁନା ଖାସା ମନୋରମ ।

ଧର୍ମନାମେ ପଶୁହତ୍ୟା ବଡ଼ ବାହାଦୁରୀ,

ପାରିହେବେ ବୈତରଣୀ ପଶୁଲାଞ୍ଜ ଧରି ।

ବଗ ବୋଲେ ମାଛ ମୋର କଲ୍ୟାଣେ,

ହେବେ ତୋର ପୁଅନାତି କାହାଣେ ।

ମାଛ କହେ ତୋର ସାଧୁ ସ୍ୱଭାବ,

ମୋ ବଂଶ ବଢ଼ିଲେ ତୋହରି ଲାଭ ।

ଯାହାକୁ ସାହାପକ୍ଷ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ-ଈଶ,

ଛାର ମନୁଷ୍ୟ ତାର କରିବ କିସ ।

ଦୀନ ନୟନୁ ଅଶ୍ରୁ ଝରିଲେ ଆହା,

ପୋଛି ଦିଅନ୍ତି ହରି ଶ୍ରୀହସ୍ତେ ତାହା ।

ଦୁର୍ଗୁଣ ଖୋଜିବୁଲେ ଦୁର୍ଗୁଣୀ ଜନ,

ପୂଜ ରକ୍ତରେ ଏକା ମାଛିର ମନ ।

ହାକିମ ବାବୁ ଭୟା ଦୁଆରବାନ,

ଯମ ଆଖିରେ ସିନା ସର୍ବେ ସମାନ ।

ମୂର୍ଖ, ପଣ୍ଡିତ, ଧନୀ, ଦରିଦ୍ର କୁଲି,

ସର୍ବେ ଆଶ୍ରିବେ ସେହି ଶ୍ମଶାନଚୂଲୀ ।

ଜେନା, ମଳିକ, ମୁଖୀ, ତିଆଡ଼ି, ଓତା,

ସମସ୍ତେ ହେବେ ଏକା ଗାତରେ ପୋତା ।

କୁବେର ପରି ଧନୀ ବିଶ୍ୱବିଖ୍ୟାତ,

ଖାଏ ତ ନାହିଁ ସୁନା ଚାଉଳ ଭାତ ।

ସାପ ଅପଘାତ ମରଣ ଶୁଣି,

ସକେଲ କାନ୍ଦନ୍ତି ବେଙ୍ଗ ବେଙ୍ଗୁଣୀ ।

ଅପାସୋରା ତୋର ଦୟା ପ୍ରଭାବ,

କେ ଦେବ ଆମ୍ଭଙ୍କୁ ଗର୍ଭରେ ଠାବ ।

ଆନ ଭାଷା ପଛେ ହେଉ ରସ ପିଠା

ମୋର ମାତୃଭାଷା ମୋ କାନକୁ ମିଠା ।

ଧୁତୁରା ବାସଙ୍ଗ ହେଲେହେଁ ନିର୍ବାସ,

ଆଗ୍ରହେ ଗ୍ରହନ୍ତି ତାହା କୃତ୍ତିବାସ ।

ନ ମଣ କୃଷିଶିଳ୍ପେ ହୀନ,

ସେ ଆମ ଜୀବିକା ସ୍ୱାଧୀନ ।

କୃଷକ ଜଗତ ନମସ୍ୟ,

ପରାର୍ଥେ ଉପୁଜାଏ ଶସ୍ୟ ।

ପଖାଳ ଭାତ କାଞ୍ଜି ଲୁଣ,

ୠଣ ନ ଥିଲେ କରେ ଗୁଣ ।